Wyrywanie zęba – nie takie straszne! Poznaj fakty i mity o ekstrakcji zęba

Niektórzy drżą na samą myśl o tym zabiegu, strasząc powikłaniami. Większość uznaje go za stresujący, nieprzyjemny i bolesny… Tymczasem ekstrakcja zęba, bo o niej mowa, to zabieg, wokół którego narosło wiele mitów i nieprawdziwych informacji, które niestety mogą wpływać niekorzystnie na decyzję pacjentów o poddaniu się zabiegowi.  Warto wiedzieć, że ekstrakcja, czyli potocznie mówiąc wyrwanie zęba, jest zabiegiem koniecznym, wykonywanym w ostateczności, tylko i wyłącznie wtedy,  gdy nie ma już możliwości leczenia. Nie można więc go unikać, lub odkładać w nieskończoność, bo właśnie to może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne. Co więc warto wiedzieć na temat ekstrakcji zęba, żeby nieco odczarować ten zabieg i przestać się go bać?

Ekstrakcja zęba – co to takiego?

Ekstrakcja lub potocznie ujmując wyrwanie zęba, to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu zęba z kości szczęki lub żuchwy. Zabieg ten jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, w zależności od stanu pacjenta i stopnia skomplikowania ekstrakcji. Ekstrakcja zęba wykonywana jest w ostateczności, gdy nie ma możliwości przeprowadzenia skutecznego leczenia zachowawczego czy endodontycznego. Może być ona konieczna w przypadku zaawansowanego ubytku próchnicowego, złamania korony lub korzenia, zakażenia okołowierzchołkowego, niewyrznięcia zęba mądrości lub leczenia ortodontycznego. Bardzo ważne jest przygotowanie do zabiegu oraz postępowanie zgodnie z zaleceniami lekarza dotyczącymi higieny, diety i leczenia przeciwbólowego czy przeciwzapalnego. – mówi dr. Romana Markiewicz-Piotrowska.  Ekstrakcja jest zabiegiem bezpiecznym, jednak istnieje wiele mitów, które niepotrzebnie potęgują strach przed tym zabiegiem. Warto więc poznać prawdę na temat zabiegu, żeby raz na zawsze przestać się go bać.

Fakty i mity o „wyrywaniu”

Krążące wokół ekstrakcji mity, są szkodliwe, ponieważ  mogą wpływać na decyzję pacjenta o poddaniu się zabiegowi. Oto kilka najczęstszych:

• Ekstrakcja zęba jest bardzo bolesna. Fakt: Ekstrakcja zęba jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym, więc pacjent nie odczuwa bólu podczas zabiegu. Po zabiegu może wystąpić dyskomfort i obrzęk, ale można je łagodzić za pomocą leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
• Ekstrakcja zęba powoduje utratę kości. Fakt: Po usunięciu zęba dochodzi do resorpcji kości w miejscu ekstrakcji, co jest naturalnym procesem gojenia się rany. Jednak utrata kości nie jest znacząca i nie wpływa na funkcję żucia ani estetykę twarzy. Można ją też ograniczyć poprzez stosowanie implantów lub protez.
• Ekstrakcja zęba wpływa na zdrowie innych organów. Mit: Nie ma żadnych dowodów naukowych na to, że zabieg ekstrakcji zęba ma negatywny wpływ na zdrowie innych organów, takich jak serce, nerki czy oczy. Nieprawdą jest też, że ekstrakcja zęba może spowodować raka lub inne choroby. Należy jednak szczególnie podkreślić, że unikanie ekstrakcji nieleczonego zęba może być za to bardzo szkodliwe dla zdrowia. Nieleczony ząb może powodować ból, zapalenie dziąseł, ropień, utratę kości szczęki lub rozprzestrzenianie się infekcji do innych części ciała. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się z dentystą i poddać się leczeniu lub w razie konieczności ekstrakcji zęba.
• Ekstrakcja zęba jest droga. Mit: Ekstrakcja zęba jest jednym z najtańszych zabiegów stomatologicznych, a jej koszt zależy od stopnia skomplikowania przypadku i rodzaju użytego znieczulenia. Wiele gabinetów oferuje też możliwość rat lub dofinansowania zabiegu przez NFZ.
• Ekstrakcja zęba jest niebezpieczna. Mit: Ekstrakcja zęba jest bezpiecznym zabiegiem, który wykonuje wykwalifikowany lekarz stomatolog. Oczywiście, jak każdy zabieg medyczny, niesie ze sobą pewne ryzyko powikłań, takich jak krwawienie, infekcja czy uszkodzenie nerwu. Jednak są to rzadkie sytuacje, którym można zapobiec poprzez odpowiednie przygotowanie do zabiegu i postępowanie według zaleceń poekstrakcyjnych.

Zalecenia – ważne przed i po zabiegu

Warto szczególnie podkreślić, że wspomniane zalecenia, zarówno te przed zabiegowe, jak i te po zabiegu są szczególnie istotne i bezwzględnie należy ich przestrzegać.  Przed ekstrakcją zęba, podczas wywiadu z lekarzem należy zgłosić wszelkie choroby ogólnoustrojowe, alergie, przyjmowane leki oraz ewentualną ciążę. To bardzo istotne, gdyż niektóre schorzenia, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby serca czy krwawienie mogą wymagać specjalnego postępowania przed i po zabiegu. Również niektóre leki, takie jak aspiryna, leki przeciwzakrzepowe czy sterydy mogą wpływać na krzepliwość krwi, więc także wymagają konsultacji lekarskiej przed zabiegiem. W przypadku ciąży koniecznie należy poinformować o tym lekarza, gdyż usuwania zęba w pierwszym trymestrze nie jest wskazane i powinno się unikać tego zabiegu.  W dniu zabiegu należy dobrze się wyspać i zjeść lekki posiłek. Nie należy pić alkoholu ani palić papierosów. – zaleca dr. Romana Markiewicz-Piotrowska.  

Lista zaleceń po zabiegu jest obowiązkowa do zastosowania, ale nie jest długa, dlatego wdrożenie ich nie powinno sprawiać trudności. Dla własnego komfortu, zdrowia i bezpieczeństwa po zabiegu ekstrakcji zęba należy przestrzegać następujących zaleceń:

• Nie pić alkoholu ani palić papierosów przez co najmniej 48 godzin po zabiegu.
• Nie płukać ust ani nie szczotkować zębów przez 12 godzin po zabiegu.
• Nie spożywać gorących, twardych, ostrych ani kwaśnych pokarmów i napojów przez 24 godziny po zabiegu.
• Nie dotykać rany językiem ani palcami.
• Nie uprawiać intensywnego wysiłku fizycznego przez kilka dni po zabiegu.
• Przyjmować przepisane leki przeciwbólowe i przeciwzapalne według wskazań lekarza.
• Stosować zimne okłady na policzek w miejscu ekstrakcji przez 15 minut co godzinę przez pierwsze 6 godzin po zabiegu.
• Zmieniać tampon hemostatyczny co 30 minut lub częściej, jeśli jest mocno przesiąknięty krwią.
• Usunąć tampon hemostatyczny po 2 godzinach od zabiegu.
• Starać się unikać mocnego kichania i  wydmuchiwania nosa.
• Niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w przypadku silnego bólu, krwawienia, obrzęku, gorączki lub innych niepokojących objawów.

Objawy – normalne czy nie?

Zabieg ekstrakcji zęba jest bezpieczny, jeśli wykonuje go doświadczony lekarz, a pacjent przestrzega zaleceń przed i po zabiegu. Mimo to, jak każdy zabieg chirurgiczny, może wiązać się z pewnym ryzykiem powikłań. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, czego się spodziewać po zabiegu, jakie objawy są normalne, a które powinny nas zaniepokoić. Warto pamiętać, że zalecenia lekarza mają na celu zapobiec krwawieniu, zakażeniu, obrzękowi i bólowi po zabiegu oraz ułatwić gojenie się rany. Stosując się do nich, wszelkie normalne objawy powinny dość szybko ustępować, zwiększając komfort pacjenta.

Zupełnie normalnym objawem po ekstrakcji zęba jest ból występujący w miejscu usuniętego zęba, który może promieniować do sąsiednich zębów, ucha lub żuchwy. Ból jest największy w pierwszych dniach po zabiegu i stopniowo ustępuje, szczególnie po zastosowaniu leków przeciwbólowych zaleconych przez lekarza. Niepokój powinien wzbudzić natomiast silny i długo utrzymujący się ból, który nie ustępuje po zażyciu leków przeciwbólowych lub nasila się po kilku dniach od zabiegu. Może to świadczyć o zapaleniu nerwu lub zakażeniu rany.

Normalnym objawem po usunięciu zęba jest niewielkie krwawienie przez kilka godzin. Jeśli krwawienie jest obfite lub nie ustaje po kilku godzinach, należy skontaktować się z lekarzem.

Kolejny normalnym objawem po ekstrakcji zęba jest obrzęk, który wynika z reakcji zapalnej organizmu na uraz. Obrzęk można zmniejszyć przez stosowanie zimnych okładów na policzek przez 15 minut co godzinę przez pierwsze 24 godziny.

Poważniejszą komplikacją po ekstrakcji zęba jest zakażenie, które może wystąpić, jeśli rana nie goi się prawidłowo lub zostanie skażona bakteriami. Objawy zakażenia to silny ból, obrzęk, gorączka, ropna wydzielina i nieprzyjemny zapach z rany. Zakażenie wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej i podania antybiotyków.

Znanym objawem koniecznym do konsultacji lekarskiej jest tzw. suchy zębodół. Jest to stan, w którym skrzep krwi w jamie po usuniętym zębie ulega rozpuszczeniu lub wypadnięciu przedwcześnie. Skrzep krwi jest ważny dla procesu gojenia się rany i ochrony nerwów i kości przed bodźcami zewnętrznymi. Jeśli w ranie brakuje skrzepu krwi, jest ona narażona na infekcję, a pacjent na silny ból. Suchy zębodół występuje najczęściej po ekstrakcji trzonowców dolnych i u osób palących papierosy. Leczenie polega na oczyszczeniu rany i umieszczeniu w niej specjalnego opatrunku lub pasty zawierającej środki przeciwbólowe i przeciwbakteryjne.

Aby zapobiec komplikacjom po ekstrakcji zęba, należy przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących higieny jamy ustnej, diety, aktywności fizycznej i kontroli. Należy również zgłaszać lekarzowi wszelkie niepokojące objawy lub zmiany w stanie rany. Pamiętaj, że ekstrakcja zęba jest zabiegiem, który ma na celu poprawę zdrowia jamy ustnej i ogólnego samopoczucia, a nie pogorszenie go.